سیر استکمالی مصرع های تکراری حافظ

نویسندگان

علی حیدری

دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان محمدرضا حسنی جلیلیان

دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان قاسم صحرایی

دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان بهنوش رحیمی هریسنی

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان

چکیده

این که شاعران برخی سروده­های خود را تکرار کنند، امری رایج است. در اشعار حافظ نیز، هفده مصراع و یک بیت تکراری در هم ریخته، وجود دارد. به نظر می­رسد تکرار این اشعار اتفاقی نبوده و حافظ اهدافی مشخص را پی می­گرفته­است. حال مسأله این است که حافظ از تکرار این اشعار چه اهداف فکری و اغراض بلاغی را در نظر داشته­ است؟ در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی به این موضوع پرداخته شده­است. تاریخ دقیق سروده­های حافظ مشخص نیست و نمی­توان تقدیم و تأخیر این ابیات را به صورت قطعی مشخص کرد، اما بررسی بلاغی و دقت در سیر عمودی و افقی اشعار و ابیاتی که مصراع­های تکراری در آنها آمده، روشن می­سازد برخی از این ابیات از دیدگاه هنری و فکری نسبت به مشابه خود تفاوت و در اغلب موارد برتری دارند. از آن­جا که می­دانیم خواجه اشعار خود را همواره نقد واصلاح می­کرده است، می­توان حدس زد ابیاتی که از دیدگاه بلاغی و فکری پخته­تر و غنی­ترند و رنگ و بویی از ادب صوفیانه دارند، متأخرترند. چرخش دیدگاه هنری، بلاغی و فکری حافظ، با توجه به افزایش سن و سال، تحولات سیاسی و اجتماعی عصر او از مهم­ترین عوامل

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سیر استکمالی مصرع‌های تکراری حافظ

این که شاعران برخی سروده­های خود را تکرار کنند، امری رایج است. در اشعار حافظ نیز، هفده مصراع و یک بیت تکراری در هم ریخته، وجود دارد. به نظر می­رسد تکرار این اشعار اتفاقی نبوده و حافظ اهدافی مشخص را پی می­گرفته­است. حال مسأله این است که حافظ از تکرار این اشعار چه اهداف فکری و اغراض بلاغی را در نظر داشته­ است؟ در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی به این موضوع پرداخته شده­است. تاریخ دقیق سروده­های حا...

متن کامل

حقیقت انسان و سیر استکمالی

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

متن کامل

نفس و سیر استکمالی آن در آثار رمزی سهروردی

رساله های رمزی شیخ اشراق واقع? سرگذشت شخصی سالک را در عالمی مافوق طبیعت که جهان حوادث نفس است نشان می دهند. یکی از مایه های اصلی اغلب این رساله ها، دیدار روح یا نفس سالک با اصل آسمانی خویش است که با تعلیم و هدایت خود، نفس را برای کوچ از غربت زمینی تشویق و راهنمایی می کند. سهروردی در ضمن آثاری چون عقل سرخ، روزی با جماعت صوفیان، فی حال? الطفولی?، آواز پر جبرئیل، رسال? الطیر، لغت موران، مونس العشا...

15 صفحه اول

سیر استکمالی انسان در تفسیر عرفانی امام خمینی(ره) و علامه جوادی آملی

این پژوهش از نوع کاربردی است که با هدف بررسی سیر استکمالی انسان در قرآن و عرفان انجام شده‌است. در این تحقیق، به روش مطالعة توصیفی‌ـ تحلیلی بدین پرسش پاسخ داده می‌شود که چه مؤلفه‌هایی از دیدگاه امام خمینی(ره) و علامه جوادی آملی بر کمال انسان تأثیر می‌گذارد و موجب می‌شود تا از فرصت زندگی در این دنیا که بهترین، بلکه تنها زمان برای رشد و پرورش روح است، استفاده نماید. راهکارهای قرآن و عرفان دربارة ا...

متن کامل

سیر غزل مدحی در ادب فارسی (از سنایی تا حافظ)

شعر غنایی شعری است که با احساسات و عواطف شخصیِ شاعر در ارتباط است و ممکن است دربرگیرندۀ معانی و اندیشه‌‌های متفاوتی باشد. پیشینیان غزل را، که ازجمله مصادیق شعر غنایی است، شعری دانسته‌‌اند که مضمون عاشقانه دارد. با مطالعۀ سیر غزل درمی‌‌یابیم به مرور زمان، مضامینی غیر از مضمون عاشقانه در غزل وارد شده و با توجه به نوع مضمون، صورت‌های متفاوت غزل، ازجمله غزل مدحی، غزل انتقادی، و غزل تعلیمی شکل گرفته ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشنامه ادب غنایی

جلد ۱۴، شماره ۲۶، صفحات ۴۱-۵۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023